O galego como ferramenta de loita de clases
Este 17 de maio, Día das Letras Galegas, desde o Partido Comunista de Galicia queremos reflexionar sobre o papel da lingua galega na loita da clase traballadora. Nun momento en que o galego sofre unha perda alarmante de falantes entre a mocidade, cómpre superar a visión instrumental da lingua e recoñecer nela un compoñente esencial do proxecto emancipador socialista.
Da resistencia cultural á loita pola igualdade real
Durante a ditadura franquista, o galego foi brutalmente excluído da vida pública. A súa presenza na administración, nos medios e no ensino estaba prohibida. Foi neste contexto onde o movemento obreiro e as organizacións populares, incluído o noso partido, comezaron a empregar o galego como ferramenta de cohesión e resistencia. Era unha lingua viva, falada pola maioría social, aínda que marxinada polo réxime. Reivindicala era tamén desafiar ao poder.
Un novo contexto, novos desafíos
Coa chegada da democracia e a aprobación do Estatuto de Autonomía en 1981, o galego pasou a ser recoñecido como lingua oficial. A Lei de Normalización Lingüística (1983) proclamou o dereito da cidadanía a utilizar o galego nos diferentes ámbitos da vida pública. Porén, esta oficialidade legal non se traduce nun uso social real nin nunha igualdade efectiva.
Hoxe, máis do 60 % da mocidade galega non emprega o galego como lingua habitual. A transmisión interxeracional está en risco, e o galego queda confinado a espazos cada vez máis reducidos. Fronte a isto, cómpre dar un paso máis alá da defensa cultural: é necesario incorporar a cuestión lingüística ao corazón da loita pola igualdade.
A lingua como dereito social e ferramenta de organización
O galego é unha ferramenta que permite tecer comunidade, artellar organizacións populares e reivindicar dereitos sociais básicos. Desde unha perspectiva marxista, a lingua non é un simple instrumento neutro: forma parte da estrutura simbólica que reproduce as relacións de dominación. No chamado “mercado lingüístico” unhas linguas teñen máis valor que outras, e ese valor inflúe no acceso ao emprego, á educación, á xustiza ou á sanidade.
Hoxe, falar galego segue sendo unha desvantaxe en moitos espazos laborais, mediáticos e administrativos. Garantir o dereito a vivir en galego —e facelo posible de verdade— é tamén loitar contra unha forma de violencia simbólica e contra a exclusión das clases populares da vida pública.
Educación crítica, medios en galego e conciencia de clase
Na escola, non abonda con ensinar en galego: hai que ensinar dende o galego unha visión crítica do mundo. O idioma é un vehículo para a toma de conciencia da realidade social, para analizar o capitalismo, para coñecer as loitas do pasado e para organizármonos no presente.
Cómpre tamén crear e apoiar medios de comunicación en galego ao servizo da clase traballadora: radios comunitarias, prensa local, plataformas dixitais onde a lingua sexa ferramenta de liberación, non de folclore. E cómpre reforzar o uso do galego nos espazos sindicais, nas campañas populares, nas redes e nos centros de traballo.
Un galego obreiro, popular, combativo
O galego non pertence a unha elite cultural, nin a un museo, nin a unha institución. É —ou debe ser— a lingua da clase traballadora galega, a lingua da xente que produce, que coida, que loita e que constrúe a vida colectiva. É tamén unha ponte para recoñecérmonos como iguais entre diferentes, para crear solidariedade, para enfrontar o individualismo dende a homoxeneidade que impón o neoliberalismo.
Falar galego é politizar o cotiá. É afirmar que a nosa loita tamén se libra no terreo simbólico e que a emancipación da clase traballadora galega pasa por recuperar todos os espazos —materiais e culturais— que lle foron negados.
Neste Día das Letras Galegas, desde o PCG queremos lembrar que a nosa lingua non é só patrimonio cultural: é unha ferramenta de loita, un dereito colectivo e un signo de dignidade de clase. Defendela é asumir que sen lingua non hai pobo, e que sen pobo organizado non hai revolución.
Porque sen galego non hai futuro. Porque sen conciencia lingüística non hai conciencia de clase.
Viva a lingua galega!
Viva a clase traballadora galega organizada!
