Esta fin de semana volveremos saír á rúa en Vigo. Non porque odiemos o turismo, nin porque nos molesten as visitas, nin porque queiramos pechar portas. Saímos porque vivir aquí comeza a ser imposible. Porque algo esencial está a romperse cando os barrios deixan de ser lugares para a vida e pasan a funcionar como escenarios de consumo.
O problema non é que veña xente. O problema é que o territorio se organiza cada vez máis para quen vén e cada vez menos para quen queda. Que a vivenda, o espazo urbano, o comercio, o traballo e mesmo o tempo da cidade se reordenan en función dun único criterio: canto rendemento económico poden dar. Iso ten un nome, e non é sostibilidade nin progreso. É mercantilización da vida.
A crise da vivenda non é un efecto secundario do turismo de masas: é unha das súas pezas centrais. En Vigo e no Morrazo hai milleiros de vivendas de uso turístico fronte a unha oferta ridícula de aluguer habitual. Cada piso que pasa ao mercado turístico é unha porta que se pecha para quen precisa vivir aquí todo o ano. Cada apartamento convertido en investimento é unha familia máis empurrada a marchar, a compartir piso con 40 anos ou a destinar máis da metade do seu salario a pagar un aluguer.
E mentres tanto, os soldos non acompañan. Galicia segue tendo salarios baixos, emprego precario e unha mocidade que non pode emanciparse. O modelo é perverso: os prezos soben porque a vivenda rende máis como negocio; os salarios quedan atrás porque o propio modelo turístico empurra cara a empregos mal pagados; e o resultado é unha clase traballadora atrapada, refén dun sistema que lle extrae renda sen producir benestar.
Isto non é unha anomalía. É exactamente como funciona o mercado cando se lle deixa decidir sobre bens básicos. A vivenda deixa de ser un dereito e convértese nun activo financeiro. O barrio deixa de ser comunidade e pasa a ser localización. A cidade deixa de pensarse para quen a habita e organízase para quen a consume durante uns días. Non hai equilibrio posible nese esquema, porque a lóxica do beneficio sempre acaba impoñéndose á lóxica da vida.
En Vigo e no Morrazo o turismo non é o único sector económico, pero está a operar como un factor de desequilibrio. Presiona á alza os prezos da vivenda, empurra o emprego cara á precariedade e condiciona as prioridades urbanas e territoriais. Sen ser un monocultivo, o turismo de masas actúa como un imán que absorbe recursos, espazo e atención política, reducindo a capacidade colectiva de decidir para que e para quen se organiza a cidade.
E aquí entra a responsabilidade política. Nada disto ocorre por xeración espontánea. É o resultado de decisións —e de omisións— moi concretas: permitir a expansión descontrolada das vivendas turísticas, renunciar a mobilizar vivenda pública, non declarar zonas tensionadas, aceptar que o mercado regule algo tan esencial como ter un teito. A Xunta e os concellos non son espectadores: son actores dun modelo que favorece aos propietarios e expulsa á veciñanza.
Por iso esta mobilización é necesaria. Mobilizámonos porque queremos cidades e vilas para vivir todo o ano, non só para ser visitadas. Porque queremos traballar sen precariedade, alugar sen medo e vivir sen hipotecar a vida enteira. Porque queremos que a vivenda volva cumprir a súa función social.
Esta non é unha loita contra o turismo. É unha loita contra un modelo que pon o beneficio por riba da vida. Saímos á rúa por algo moi simple e moi profundo: porque vivir aquí non debería ser un privilexio. Debería ser un dereito.
